جرایم سازمان یافته؛ مفهوم، مدل ها و تأثیرات آن بر ثبات سیاسی

چندی است که در تجزیه و تحلیل های نوین راهبردی به موضوع جرایم سازمان یافته به عنوان یکی از تهدیدات امنیتی پرداخته می شود. هر چند در اکثر این موارد ارجاعی به سوابق اصلی و جایگاه این موضوع در حوزه علوم اجتماعی و نیز علم حقوق صورت نمی گیرد و اکثر آنها از عمق لازم برخوردار نبوده و وارد مباحث فنی این موضوع نمی شوند، اما این امر نشان می دهد که تحلیل گران مطالعات امنیتی، به تدریج به ضرورت توجه به آن پی برده اند. در این نوشتار برآنیم تا بر اساس رهیافت ها و ادبیات موجود به تجزیه و تحلیل   دقیق و جامعی از مفهوم، ابعاد و مدل های نظری جرایم سازمان یافته پرداخته و در نهایت رابطه این گونه جرایم با ثبات سیاسی، نظم اجتماعی و امنیت ملی را مورد بررسی قرار دهیم. برای این منظور ابتدا سنخ شناسی جرایم سازمان یافته بر مبنای حوزه فعالیت (داخلی و فراملی)، نوع فعالیت  (قاچاق، فساد سازمانی و سیاسی و پول شویی) و نوع سازمان (مافیایی، جنایی و تروریستی)، ارائه می شود و پس از آن چارچوب های نظری برای تجزیه و تحلیل این جرایم مورد بررسی قرار می گیرند. مدل سلسله مراتبی، مدل حامی ـ مشتری و مدل اقتصادی از این جمله اند. بخش پایانی مقاله به تشریح سیاست کیفری در قبال این جرایم و چارچوبی برای برآورد آنها در سطح واحد سیاسی اختصاص دارد.